Obstawianie zakładów bukmacherskich to hazard. Tym samym o wyniku decydują nie tylko wiedza lub umiejętności gracza, ale liczne czynniki losowe, które zwiększają ryzyko uzależnienia. Jak radzić sobie z niechcianymi emocjami? Gdzie szukać pomocy? Na co zwrócić największą uwagę?
Efekty psychologiczne
Z grą u bukmachera związane są liczne efekty psychologiczne, które mogą doprowadzić do zaburzenia naszych zdolności poznawczych, a co za tym idzie negatywnie odbić się na skuteczności typowania.
Ważne zatem, aby zapoznać się z najczęściej spotykanymi efektami oraz przyswoić przynajmniej podstawową wiedzę na ich temat. Dzięki temu zyskamy szansę na zniwelowanie ich oddziaływania, a przede wszystkim zwiększamy nasze bezpieczeństwo psychiczne, które odgrywa kluczową rolę w odpowiedzialnym obstawianiu zakładów bukmacherskich.
- efekt aureoli – większość graczy bukmacherskich ma swoje ulubione drużyny w piłce nożnej, koszykówce lub siatkówce. Sympatie potrafią kierować naszymi decyzjami w niebezpieczny sposób. Wystarczy, że ukochany klub będzie mógł pochwalić się serią dobrych wyników i możemy podświadomie cenić go wyżej niż rywala. Niekiedy takie założenia są błędne, nie mają pokrycia w rzetelnej analizie dokonywanej “na chłodno”.
- efekt zakotwiczenia – efekt ten występuje powszechnie nie tylko przy obstawianiu zakładów bukmacherskich, ale jest generalnie związany z podejmowaniem decyzji, gdy nie znamy odpowiedzi na dany temat, nie jesteśmy w 100% zorientowani w temacie. W wypadku hazardu prowadzi on do sugerowania się jedną informacją, na przykład kursem podanym przez bukmachera. Czasami drużyny są niedoszacowane lub wręcz przeciwnie, ale odkryć możemy to dopiero na drodze analizy.
- efekt potwierdzenia – jest też określany jako mylna konfirmacja. Pojawia się w momencie, gdy dokonujemy pseudoanalizy, która ma nas utwierdzić w wyborze podjętym na gorąco, ale nie ma nic wspólnego z rzetelnym podejściem do tematu. Informacje dotyczące danego zakładu traktujemy w sposób wybiórczy. Założmy bowiem, że reprezentacja Niemiec gra z Polską w piłkę nożną. Naszym odruchowym typem są Niemcy, a swoje założenie opieramy tylko na tym, że biało-czerwoni wygrali z zachodnim sąsiadem zaledwie dwa razy. Ignorujemy wówczas czynniki, które mogą okazać się znacznie ważniejsze – sytuację kadrową, ostatnie wyniki, rangę spotkania dla każdej z drużyn.
- efekt pewności wstecznej – jeden z błędów poznawczych. Pojawia się już po postawieniu zakładu, nie ma wpływu na samą decyzję podjętą przez gracza. Często jest natomiast swego rodzaju wyrzutem sumienia. Gdy przegramy kupon przez jeden nietrafiony typ, zaczynamy zarzucać sobie, że było to możliwe do przewidzenia wcześniej. Nie zważamy wówczas na informacje kluczowe. Załóżmy, że wybrana przez nas drużyna przegrała 2:3, chociaż wygrywała 2:0, a w samej końcówce zmarnowała dwa rzuty karne, oddała też więcej strzałów, miała lepszą formę, a w tabeli plasowała się znacznie wyżej. Klęskę trudno było racjonalnie założyć, ale, w związku z efektem pewności wstecznej, możemy podświadomie zarzucać sobie, że było inaczej. Jest to zjawisko niebezpieczne dla gracza, może prowadzić do trudności związanych z zaakceptowaniem porażki.
- efekt gorącej ręki – pojęcie wywodzące się z koszykówki. Funkcjonowanie tego efektu jest bardzo proste – gracz ma wewnętrzne przekonanie, że istnieje większa szansa na kontynuowanie jakiejś serii niż na jej przerwanie. Dotyczy to zarówno serii zwycięstw, jak i porażek, ma też jednakowy efekt przekładający się na ryzyko podjęcia nieroztropnej decyzji.
- efekt niepotrzebnych informacji – chociaż odpowiedzialna gra wymaga dużej dawki informacji oraz analizy zgromadzonej treści, to czasami informacji jest zbyt wiele lub nie mają one ścisłego związku z tematem. Wówczas mogą sprawić, że podejmiemy decyzję błędną w oparciu o niepotrzebne czynniki. Dobrym przykładem są historyczne wyniki rywalizacji dwóch drużyn, które sięgają kilkadziesiąt lat wstecz. W takim okresie sytuacja rzeczonych zespołów zmieniła się diametralnie, wobec czego sugerowanie się odległą przeszłością nie jest roztropne.
- błędne założenia – chociaż w temacie zakładów bukmacherskich często mówi się i pisze o tak zwanych pewniakach, to należy pamiętać, że takiego typu po prostu nie ma. W świecie sportu może zdarzyć się wszystko, porażki murowanych faworytów ze słabeuszami zdarzają się częściej niż sądzimy. Tym samym nie należy kiedykolwiek podchodzić do danego spotkania z założeniem, że jakiś zespół na pewno wygra lub przegra. W takim przekonaniu musi utwierdzić nas stosowna analiza.
- zaniedbanie miarodajności – efekt ten silnie jest powiązany z niedokładnością. Początkujący typerzy mogą sugerować się jedynie wybiórczymi statystykami. Jedni wybiorą pozycję w tabeli i formę, drudzy zwrócą uwagę wyłącznie na kursy bukmacherskie. Żaden z tych efektów nie jest pożądany i korzystny dla obstawiającego.
Kontrola emocji
Hazard jest związany z generowaniem silnych emocji u gracza. Wiele z nich jest skrajne – w momencie wygranej pojawia się euforia, natomiast porażka rodzi ryzyko skrajnego pesymizmu. Żaden z tych stanów nie jest bezpieczny dla obstawiającego, znów pojawia się większe ryzyko podejmowania nieroztropnych decyzji, w związku z czym maleją nasze szanse na zwycięstwo.
Wobec tego ważne jest, aby nauczyć się kontrolować emocje, a przynajmniej większość z nich. Należy pamiętać, że odporność na reagowanie w sposób impulsywny jest kluczem do sukcesu.
Emocje pozytywne
Ważne jest, aby zrozumieć, że euforia może być efektem udanego zakładu, ale jednocześnie może prowadzić do podejmowania impulsywnych decyzji. Dlatego też, aby utrzymać równowagę emocjonalną, istotne jest świadome zarządzanie tymi uczuciami.
Kluczowym elementem jest ustanowienie jasnych granic finansowych. Ograniczając się do określonej kwoty przeznaczonej na zakłady, minimalizujesz ryzyko utraty większych sum pieniędzy. Dodatkowo, ustalając limity zarówno dla zysków, jak i strat, zapewnisz sobie stabilność finansową w dłuższej perspektywie.
Euforia może być silnym motywatorem, ale należy zdawać sobie sprawę z jej krótkotrwałego charakteru. Sukcesy w zakładach są wynikiem kombinacji szczęścia, analizy i prognozowania. W związku z tym, utrzymanie równowagi psychicznej i unikanie nadmiernej pewności siebie po wygranej jest kluczowe.
Warto również podkreślić, że chęć ciągłego obstawiania, zwłaszcza w trakcie serii udanych zakładów, może prowadzić do nadmiernego ryzyka. Chociaż pasma zwycięstw mogą dostarczać satysfakcji, ważne jest, aby nie ulegać pokusie ciągłego inwestowania zysków. Zbyt częste obstawianie może prowadzić do strat, a emocje mogą zaburzyć zdolność racjonalnego podejmowania decyzji.
Kontrola pozytywnych emocji w zakładach bukmacherskich wymaga świadomego zarządzania finansami, utrzymania umiaru nawet po sukcesach oraz zdolności refleksji nad własnymi decyzjami. Emocje to naturalna część doświadczenia w zakładach bukmacherskich, ale umiejętność kontrolowania ich wpływu pozwala na bardziej zrównoważone podejście do tego rodzaju rozrywki.
Emocje negatywne
Gdy zakład kończy się niepowodzeniem, uczucie frustracji może być bardzo intensywne. Kluczowe jest tutaj spojrzenie na porażkę jako na naturalny element hazardu. Skoncentrowanie się na procesie podejmowania decyzji i skrupulatnej analizie, zamiast na samym rezultacie pomaga utrzymać spokojne podejście w obliczu niepowodzeń.
Utrata pewności siebie po nieszczęśliwym zakładzie jest zrozumiała, ale ważne jest, aby bezwarunkowo nie poddawać w wątpliwość swoich umiejętności analitycznych. Każdy zakład jest oddzielnym wydarzeniem, a jedna porażka nie musi wpływać na trafność przewidywań w przyszłości. Warto kontynuować analizę i skupić się na rozwoju zdolności do trafnego oceniania sytuacji. Można również rozważyć zmianę taktyki, dokonanie pewnych zmian w naszym podejściu do obstawiania.
Obawa przed utratą pieniędzy i ogólne ryzyko związane z zakładami mogą prowadzić do emocjonalnych decyzji. Ustanowienie rozsądnych ograniczeń finansowych oraz świadome zarządzanie portfelem zakładów są kluczowe. Unikanie zbyt dużego zaangażowania finansowego pomaga zmniejszyć obawy związane z potencjalnymi stratami. Czynnik ten jest też ważny w wypadku emocji pozytywnych i ogólnego zarządzania stresem w zakładach bukmacherskich.
Zarządzanie stresem
Skuteczne zarządzanie stresem w bukmacherce obejmuje wiele czynników. Wybraliśmy cztery sposoby, które zwiększają szanse obstawiającego na zniwelowanie tego nieprzyjemnego uczucia, mogącego prowadzić do podejmowania impulsywnych decyzji. Skoncentrowanie się na tych sprawdzonych praktykach pomaga utrzymać równowagę psychiczną, co jest kluczowe.
- Zrozumienie i akceptacja: Krokiem w zarządzaniu stresem związanym z zakładami bukmacherskimi jest pełne zrozumienie i akceptacja, że zmienne wyniki są nierozłączną częścią tej formy rozrywki. Porażka i wygrana to stałe elementy tego środowiska. Akceptacja, że nie zawsze można przewidzieć wynik, pomaga zminimalizować stres związany z niepewnością. Zamiast koncentrować się na każdym pojedynczym zakładzie, warto patrzeć na dłuższy okres, co pozwala zobaczyć bardziej zrównoważoną perspektywę. W tym celu warto dokonywać cyklicznych podsumowań, monitorować swoją skuteczność.
- Kontrola finansowa: Ważnym aspektem zarządzania stresem w bukmacherce jest świadome kontrolowanie finansów. Ustalenie i przestrzeganie jasnych limitów dla zakładów, zarówno co do ilości, jak i wartości, pomaga uniknąć nadmiernego ryzyka, a co za tym idzie stresu. Dobrym zwyczajem jest również zdefiniowanie strategii budżetowej, określenie, ile można pozwolić sobie na ryzyko w danym okresie, oraz regularne monitorowanie wykonania tego planu.
- Dywersyfikacja zakładów: Skutecznym środkiem redukującym stres jest dywersyfikacja zakładów. Unikanie skupiania się wyłącznie na jednym rodzaju zakładu czy jednym wydarzeniu sportowym pozwala zminimalizować ryzyko dużych strat. Rozłożenie zakładów na różne wydarzenia, ligi czy dyscypliny sportowe wprowadza element zrównoważenia do portfela zakładów, co przyczynia się do utrzymania równowagi emocjonalnej nawet w sytuacjach niepewności. Doświadczeni obstawiający wiedzą, że nie powinno się powielać jednego zdarzenia na kilku kuponach. Jeśli będzie ono decydujące dla losów naszej “taśmy”, to stres stanie się znacznie większe.
- Chwila wytchnienia: Niekiedy warto zrobić sobie chwilę przerwy i odstąpić od zakładów. Wprowadzenie krótkiej przerwy pozwala na ochłonięcie i zastanowienie się nad sytuacją w sposób bardziej obiektywny. Odstęp czasowy pomaga uniknąć impulsywnych decyzji, co jest kluczowe dla zachowania spokoju psychicznego w trakcie obciążających chwil.
Radzenie sobie z przegraną
Na samym wstępie należy przyjąć do świadomości, że większość zakładów bukmacherskich kończy się porażką gracza. Statystyka w tym względzie jest bezwzględna. “Newsweek” przekazał, że w 2023 roku obstawiających było około 2% wszystkich Polaków, czyli mniej więcej milion osób. Większość z nich… przegrywa. Dość powiedzieć, że stopa zwrotu środków na poziomie 10% jest uznawana za bardzo dobrą. Tym samym możemy założyć, że nawet 90% wszystkich zakładów kończy się nie po myśli stawiającego. Jeśli zdamy sobie z tego sprawę, łatwiej nam będzie pogodzić się z tym, że i nam powinie się noga.
Ważne jest również unikanie natychmiastowego podejmowania decyzji w wyniku frustracji po przegranej. Odstąpienie od obstawiania na chwilę pozwala na ochłonięcie emocji i bardziej racjonalne spojrzenie na sytuację. Nie warto wpadać w pułapkę kontynuowania gry w celu odrobienia strat, ponieważ to podejście często prowadzi do dodatkowych problemów.
Bardzo istotnym aspektem jest również świadome zarządzanie budżetem przeznaczonym na zakłady. Określenie i przestrzeganie limitów finansowych ogranicza ryzyko dużych strat. Zamiast próbować odrobić straty za wszelką cenę, warto racjonalnie ocenić sytuację i dostosować strategię zakładów na przyszłość.
Częstym błędem jest także obwinianie bukmachera czy pecha za przegraną. Bardzo istotne jest przyjęcie odpowiedzialności za podjęte decyzje. Analiza przegranej może dostarczyć cennych informacji na temat tego, co poszło nie tak, co z kolei może pomóc w uniknięciu podobnych błędów w przyszłości.
Gdzie szukać pomocy?
Niestety, hazard ma silne właściwości uzależniające i czasami gracz nie jest w stanie zapanować nad emocjami, wpada w poważne problemy wykraczające daleko poza kwestie finansowe. W takiej sytuacji warto skorzystać z pomocy specjalistów, którzy mają doświadczenie we wspomnianym temacie.
Jeśli czujesz, że ty sam lub osoba z twojego otoczenia potrzebujecie wsparcia, możesz skorzystać między innymi ze:
- strony www.uzaleznienieniabehawioralne.pl
- strony anonimowihazardzisci.org
- strony uzaleznieniabehawioralne.pl/znajdz-osrodek
- grup wsparcia dla rodzin hazardzistów
- licznych gabinetów psychologów i psychiatrów
W Polsce uzależnionych od hazardu jest nawet 350 tysięcy osób.